ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ ( 1842-1901 )
"Το ιερώτερον μέρος δι εμέ είναι εκείνη η μικρά γη, εις την οποίαν αναπαύονται οι γονείς μου".
Και να, που σήμερα, αγαπητοί φίλοι, όλοι μαζεμένοι σε αυτή τη μικρή γη, το Σκλαβοχωριό, με τις δροσοκαμάρες του, που τόσο επιθυμούσε ο Γύζης να ξαναδεί, προσκυνάμε την γενέτειρα του μεγάλου καλλιτέχνη και την μακαρίζουμε, που γέννησε τον κορυφαίο ζωγράφο του 19ου αιώνα, τον Νικόλαο Γύζη.
Με αυτά τα λόγια προσφωνήσαμε τους πολυπληθείς προσκυνητές, σήμερα στο Σκλαβοχωριό, στην δεύτερη ημέρα πολιτιστικών εκδηλώσεων, του Πνευματικού Εκπολιτιστικού Κέντρου Πανόρμου ΄΄ Γιαννούλης Χαλεπάς ΄΄ Δήμου Τήνου, αφιερωμένες στον Νικόλαο Γύζη. Ο Νικόλαος Γύζης γεννήθηκε την 1η Μαρτίου 1842, στο Σκλαβοχώρι και ήταν ένα, από τα έξι παιδιά, του Ονούφριου και της Μαργαρίτας Γύζη. Το 1850 η οικογένεια μετακόμισε στην Αθήνα και ο νεαρός Γύζης παρακολούθησε μαθήματα στο Σχολείο των Τεχνών και αργότερα πήγε στο Μόναχο, για τις
Στον Γύζη έχουν αποδοθεί πολλοί τιμητικοί προσδιορισμοί, όπως: ο κορυφαίος του χρωστήρα, ο ζωγράφος-φιλόσοφος, διδάσκαλος διεθνής της τέχνης, ζωγράφος του μαρμάρου και του αλάβαστρου. Πολλοί μίλησαν, για Γύζειο Τέχνη, ότι αποτελεί το έργο του. Και τις δύο ημέρες, στον Πύργο και το Σκλαβοχώρι, οι Κων/νος Διδασκάλου, ιστορικός τέχνης, ο Γιάννης Ιγγλέσης, ερευνητής της ιστορίας του Χαϊδαρίου και ο ηθοποιός Γιώργος Κέντρος, ανέδειξαν τη ζωή και το έργο του Γύζη, την ποιότητα των έργων του, τις φάσεις ανέλιξης της ζωής και του έργου του, την σχέση του με το Χαϊδάρι και τον Νικόλαο Νάζο, Τήνιο, ιδιοκτήτη του Χαϊδαρίου, το μεγάλο επιτοίχειο ζωγραφικό έργο του, ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΕΠΟΧΕΣ και τις ανέκδοτες επιστολές του Γύζη, προς τους γονείς του, τον Νικόλαο Νάζο, την κουνιάδα του Ουρανία Γύζη, την σύζυγό του Άρτεμις κ.α., στις οποίες καταγράφεται το μεγαλείο ψυχής του καλλιτέχνη.
Η επιστημονική και φιλοσοφική ανάλυση, ενός εκάστου των έργων του Γύζη, από τον ιστορικό τέχνης Κων/νο Διδασκάλου, υπήρξε αποδεικτική, τεκμηριωμένη, υψηλού επιπέδου, απέδοσε όλα τα μηνύματα που ήθελε ο Γύζης να εκφράσει με αυτά και το κοινό και στις δύο εκδηλώσεις, συνεπαρμένο και συγκλονισμένο από την μυσταγωγία ΓΥΖΗ, δεν χόρταινε να ακούει και λαίμαργα ΄΄ κατάπινε ΄΄ τις πνευματικές αγαλλιάσεις, που τα Γύζεια ακούσματα του γέμιζαν την ψυχή και το μυαλό!
Η συμμετοχή και παρέμβαση του δάσκαλου Σάββα Απέργη, που το 2001, σαν Δήμαρχος Τήνου, οργάνωσε την έκθεση ΓΥΖΗ, στο Ι.ΤΗ.Π., υπήρξε συμπληρωματική, ενημερωτική και καταλυτική. Μετά τη θ. λειτουργία στην Αγία Τριάδα του Σκλαβοχωριού, τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στην προτομή του Νικόλαου Γύζη, επισκεφθήκαμε το σπίτι του ΓΥΖΗ, όπου έγινε ευρεία συζήτηση για τον καλλίτέχνη και την οικογένειά του και στην δροσερή πλατεία του χωριού αναλύθηκε η Γύζειος τέχνη.
Ο Σύλλογος Σκλαβοχωριού ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ, βοήθησε στην οργάνωση της εκδήλωσης, πρόσφερε παραδοσιακό κέρασμα και εξέφρασε τις άπειρες ευχαριστίες του , στο Πνευματικό Κέντρο Πανόρμου, για την πρωτοβουλία αφιερώματος μνήμης και τιμής, στον Νικόλαο Γύζη. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου-Τήνου, κ.κ. Δωρόθεος απέστειλε ευχετήριο μήνυμα επιδοκιμασίας της πρωτοβουλίας, που ανέγνωσε ο εφημέριος του χωριού πανοσιολογιώτατος π. Κύριλλος. Παρέστησαν στις εκδηλώσεις, ο Έπαρχος Τήνου, Ιωάννης Γιαγιάς, ο χωρικός Αντιδήμαρχος Ιάκωβος Απέργης, ο Δημοτικός Σύμβουλος Παντελής Αρμάος, ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Πανόρμου, Σωτήρης Πρίντεζης, μέλη του Δ.Σ. του Πνευματικού Κέντρου Πανόρμου και το φιλόκαλο κοινό της Τήνου. Την επιμέλεια και τον συντονισμό των εκδηλώσεων είχε, ο συνεργάτης, παλαίμαχος δημοσιογράφος, Γιώργος Βιδάλης. Τις εκδηλώσεις κάλυψε δημοσιογραφικά, ο απεσταλμένος της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ, Αιμίλιος Χαρμπής, ενώ σχετικό δημοσίευμα για τις εκδηλώσεις έκανε ο δημοσιογράφος κ. Γκιώνης. Την ραδιοφωνική κάλυψη έκανε ο Ρ/Φ σταθμός ΕΜΠΝΕΥΣΙΣ, χορηγός επικοινωνίας των εκδηλώσεων του Πνευματικού Κέντρου Πανόρμου, ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2016. Χορηγοί των εκδηλώσεων υπήρξαν, οι ναυτιλιακές εταιρίες BLOU STAR, FAST FERRIES, GOLDEN STAR FERRIES, η οικογένεια του Γιάννη Απέργη και τα μαγαζιά του Πύργου, Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΑΦΕΝΕΣ και Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ.
Κατατέθηκαν οι εξής προτάσεις:
1.Το Πνευματικό Κέντρο Πανόρμου να πάρει την πρωτοβουλία έκδοσης σε βιβλίο των ΑΝΕΚΔΟΤΩΝ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ ΓΥΖΗ.
2. Να ζητηθεί η οικονομική συνδρομή του Δήμου Τήνου και του Π.Ι.Ι.Ε. Τήνου.
3.Να πραγματοποιηθεί εκδρομή στο Χαϊδάρι, με τον Σύλλογο Σκλαβοχωρίου για αναγνώριση του έργου ΓΥΖΗ.
4.Να γίνει αδελφοποίηση των Δήμων Τήνου και Χαϊδαρίου.
5.Να επιδιορθωθεί η μαρμάρινη επιγραφή ΟΙΚΙΑ ΓΚΥΖΗ σε ΟΙΚΙΑ ΓΥΖΗ.
Τήνος 3 Ιουλίου 2016, ο Αντιπρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Πανόρμου και Δημοτικός Σύμβουλος Τήνου, Μανώλης Σώχος.
