Μουσεία που «χτίζουν» τουριστικούς προορισμούς

Πολιτισμός και παράδοση ενισχύουν την τουριστική εμπειρία - Μεγάλη αύξηση επισκεπτών στο δίκτυο των εννέα μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς

Το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα αποτελεί πρότυπο συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και αναμένεται να δεχθεί 60.000 επισκέπτες έως τα τέλη του χρόνου

Μπορεί ο πολιτισμός να ενισχύσει την ταυτότητα ενός προορισμού; Μπορεί ένα δίκτυο θεματικών μουσείων να αποτελέσει κίνητρο για την τοπική κοινωνία και πόλο έλξης για τους επισκέπτες; Η απάντηση είναι «ναι». Γιατί προσφέρει αυτογνωσία στους κατοίκους και ολιστική εμπειρία στους επισκέπτες. Αυτή άλλωστε είναι η φιλοδοξία του Δικτύου των εννέα μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). Και επιβεβαιώνεται από τα νούμερα. Εως το τέλος Αυγούστου τα μουσεία του δικτύου ΠΙΟΠ δέχθηκαν 146.058 επισκέπτες, καταγράφοντας αύξηση 41% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι, φθάνοντας ήδη την ετήσια επισκεψιμότητα του 2015. Εκτιμάται δε ότι έως το τέλος του έτους οι επισκέπτες θα ξεπεράσουν τους 219.000. Από το 2008 η επισκεψιμότητα του δικτύου διαμορφώνεται σε 76.768 επισκέπτες, το 2009 σε 87.201 (+13,59%), το 2010 σε 97.023 (+11,26%), το 2011 σε 119.517 (+23,18%), το 2012 σε 105.068 (-12,09%), το 2013 σε 110.158 (+4,84%), το 2014 σε 130.144 (+18,14%) και το 2015 σε 147.908 (+13,65%). Μετά από 15 χρόνια και εννιά σημεία ανά την επικράτεια, ο κύκλος των μουσείων του ΠΙΟΠ για τη διάσωση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, με έμφαση στη βιοτεχνική και βιομηχανική τεχνολογία, έκλεισε στις 24 Σεπτεμβρίου με τα εγκαίνια του Μουσείου Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα. «Ολοκληρώνουμε έναν μεγάλο κύκλο δημιουργίας στην ελληνική περιφέρεια, έναν κύκλο προσφοράς στις τοπικές κοινωνίες, στον πολιτισμό και τον τουρισμό» υπογράμμισε στην ομιλία της η πρόεδρος του ΠΙΟΠ κυρία Σοφία Στάικου. Και πρότεινε την καθιέρωση μιας ετήσιας επίσημης συνάντησης - ένα είδος συνεδρίου - σε έναν από τους εννέα δήμους εναλλάξ «όπου θα προγραμματίζουμε και θα συντονίζουμε τις πρωτοβουλίες και τις παρεμβάσεις σε αυτούς τους εννέα τόπους της περιφέρειας», υπογραμμίζοντας ότι «τα Μουσεία πρέπει να εκφράζουν και να υπηρετούν μια συνείδηση εξωστρέφειας».

Με αφετηρία το 1990
και το Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί, η συλλογή του οποίου επανεκτέθηκε το 2009, ακολούθησαν το 1997 το υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα, το 2002 το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού στη Σπάρτη, το 2006 το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου στην Αγία Παρασκευή, το 2007 το Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Ν. & Σ. Τσαλαπάτα στον Βόλο, το 2008 το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στον Πύργος Τήνου, το 2010 το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας και το 2016 το Μουσείο Μαστίχας Χίου στο Πυργί και το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, το Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα (αναλυτική παρουσίαση του μουσείου στη σελίδα 8 του ενθέτου «Πολιτισμός»), αναμένεται να δεχθεί 60.000 επισκέπτες ως τα τέλη του χρόνου. Το έργο αποτελεί πρότυπο συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, καθώς κατασκευάστηκε μέσα σε μνημειακό τόπο και στεγάζεται σε χώρους που έχουν παραχωρηθεί από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

«Η λειτουργία του Μουσείου Αργυροτεχνίας έρχεται στην καλύτερη χρονικά στιγμή» τονίζει ο δήμαρχος Ιωαννιτών κ. Θωμάς Μπέγκας, εξηγώντας ότι «συνεισφέρει ουσιαστικά ώστε να ξαναφέρουμε στο προσκήνιο την τέχνη της Αργυροχοΐας». Μάλιστα, εδώ και δύο μήνες τα Γιάννενα παρουσιάζουν στη Μόσχα έκθεση με τους «θησαυρούς» της Αργυροτεχνίας, με στόχο η έκθεση να μεταφερθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Δεν λείπουν όμως και τα προσκόμματα που εμποδίζουν την εξωστρέφεια. Κύριο ζήτημα είναι η διεύρυνση του ωραρίου, αφού παρότι οι δαπάνες για τη λειτουργία των μουσείων καλύπτονται από το ΠΙΟΠ και την Τράπεζα Πειραιώς, το πλαίσιο ωραρίου καθορίζεται από αυτό που διέπει και τα κρατικά μουσεία.

Ενώ ένα θέμα που προέκυψε πρόσφατα στα Ιωάννινα είναι η ανάγκη να ανοίξει σε συνεννόηση με τους φύλακες η νότια πύλη του Κάστρου, η οποία εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση στο Μουσείο και έως τώρα παρέμενε κλειστή.

Στοιχεία ταυτότητας

«Τα μουσεία ΠΙΟΠ έχουν πάντα σχέση με την ιστορία της περιοχής. Η υδροκίνηση χρησιμοποιούνταν σε όλη την περιοχή» σημειώνει ο δήμαρχος Γορτυνίας κ. Γιάννης Γιαννόπουλος, αναφερόμενος στους μπαρουτόμυλους της Δημητσάνας και τον ρόλο τους στην προμήθεια μπαρουτιού στους οπλαρχηγούς του '21.

Το Μουσείο Υδροκίνησης, το πιο δημοφιλές του Δικτύου (με μερίδιο 21% και 30.626 επισκέπτες το οκτάμηνο του 2016), «αναδεικνύει ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της ταυτότητας της Γορτυνίας» εξηγεί και προσθέτει ότι το ΠΙΟΠ, πέρα από την κατασκευή, φροντίζει και για τη λειτουργία και το προσωπικό των μουσείων, ώστε να είναι δυνατή η επισκεψιμότητα.

«Πολλοί δήμοι έχουν φτιάξει μουσεία, αλλά μένουν κλειστά». Η Δημητσάνα «άρχισε να ανεβαίνει και ως προορισμός λόγω του μουσείου, γιατί δημιουργείται ένα σημείο ενδιαφέροντος» λέει ο δήμαρχος Γορτυνίας.

Και σημειώνει την προσπάθεια που γίνεται για την προώθηση του προορισμού, μέσω και του διαδικτυακού ταξιδιωτικού οδηγού του Δήμου www.discovergortynia.gr, καθώς το 2015 το «Menalon Trail» έγινε το πρώτο Διεθνώς Πιστοποιημένο μονοπάτι στην Ελλάδα και ανάμεσα στα δέκα στην Ευρώπη. Το μονοπάτι περνά και από το Μουσείο Υδροκίνησης και«αυτά τα δύο σε συνδυασμό προσελκύουν ξένο τουρισμό τα τελευταία χρόνια» καταλήγει.

«Το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας έχει προσφέρει σημαντικό έργο στο νησί» λέει ο δήμαρχος Τήνου κ. Σίμος Ορφανός, σημειώνοντας ότι «ήταν ο κύριος παράγοντας που η τηνιακή Μαρμαροτεχνία κατατάχθηκε στον κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO στα τέλη του 2015».

Παράλληλα, ως δεύτερο σε επισκεψιμότητα μουσείο του δικτύου ΠΙΟΠ, αποτελεί «πόλο έλξης για τους επισκέπτες και μια ευκαιρία για να καταλάβουν απαρχής την τέχνη». Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει τη συμβολή του μουσείου στην προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια να αναδειχθεί και η άλλη, η καλλιτεχνική πλευρά του νησιού, πέρα από τον προσκυνηματικό προορισμό, χάρη στον οποίο το νησί έχει μεγαλύτερη τουριστική περίοδο.

«Το Μουσείο Μαστίχας έχει αλλάξει σημαντικά την εμπειρία του μέσου επισκέπτη στη Χίο. Της δίνει προστιθέμενη αξία» σημειώνει ο δήμαρχος Χίου κ. Μανώλης Βουρνούς. «Δεν αποτελεί μόνο στοιχείο πολιτισμού, αλλά και αυτογνωσίας του πληθυσμού», καθώς είναι πολλοί οι μαστιχοπαραγωγοί στο νησί, προσθέτει.

Κοινωνική συγκρότηση

Με τα εγκαίνιά του να γίνονται τον περασμένο Ιούνιο, το μουσείο έχει ήδη δεχθεί 30.000 επισκέπτες, ενώ αναμένεται να φθάσει τους 45.000 ως το τέλος του έτους.

«Η μαστίχα συνδέεται με την απασχόληση, το κοινωνικό φαινόμενο, την αρχιτεκτονική»,καθώς «η μαστιχοκαλλιέργεια έχει βοηθήσει την κοινωνική συγκρότηση τους τελευταίους έξι αιώνες στο νησί» τονίζει ο κ. Βουρνούς.

Το μουσείο «δείχνει ότι ανταποκρίνεται πλήρως στις προσδοκίες σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της τουριστικής κίνησης στο νησί, αλλά και της αυτογνωσίας των κατοίκων, τη μεγαλύτερη θωράκιση που μπορεί να δώσει κανείς στην τοπική κοινωνία. Αλλάζει τους όρους της ανάπτυξης και της πίστης σε αυτή. Είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεται η χώρα αυτή τη στιγμή».

Το τουριστικό ρεύμα από Τουρκία είναι ολοένα αυξανόμενο στη Χίο, με τον μέσο όρο διαμονής να είναι μία έως δύο ημέρες, εξηγεί ο κ. Βουρνούς.

Υπογραμμίζει ωστόσο την «απόλυτη ανεπάρκεια της πολιτείας για στοιχειώδεις συνθήκες για τουρισμό από την Ευρώπη», καθώς «η επέκταση του αεροδρομίου έχει αποφασιστεί και έχει απαλλοτριωθεί και η έκταση», αλλά τα έργα δεν προχωρούν.

http://www.tovima.gr/